Chào bạn, có bao giờ bạn thắc mắc khi đến bệnh viện, khoa Ngoại lại được chia thành nhiều chuyên khoa nhỏ khác nhau không? Ví dụ như khoa Ngoại tổng quát, rồi lại có Ngoại tim mạch, Ngoại thần kinh… Nghe thôi đã thấy rối đúng không? Thực ra, “chuyên khoa ngoại” là một lĩnh vực y học rộng lớn, bao gồm rất nhiều nhánh nhỏ, mỗi nhánh lại tập trung vào một phần cơ thể hoặc một nhóm bệnh lý nhất định. Bài viết này sẽ giúp bạn “gỡ rối tơ lòng”, hiểu rõ hơn về chuyên khoa ngoại gồm những gì và khám phá sự thú vị của từng chuyên ngành phẫu thuật nhé!
Chuyên khoa ngoại là gì?
Để bắt đầu, mình muốn chúng ta cùng nhau hiểu rõ khái niệm chuyên khoa ngoại trước đã. Nói một cách đơn giản, chuyên khoa ngoại là một nhánh của y học tập trung vào việc điều trị bệnh tật, thương tích và các vấn đề sức khỏe khác bằng phương pháp phẫu thuật. Các bác sĩ chuyên khoa ngoại, hay còn gọi là bác sĩ phẫu thuật, sẽ sử dụng các kỹ thuật xâm lấn để can thiệp trực tiếp vào cơ thể người bệnh, nhằm sửa chữa, thay thế hoặc loại bỏ các bộ phận bị tổn thương.
Bạn có thể hình dung thế này, nếu cơ thể bạn như một ngôi nhà, thì bác sĩ nội khoa sẽ giống như người quản lý, tìm cách “sửa chữa” các vấn đề từ bên trong bằng thuốc men, chế độ ăn uống, sinh hoạt… Còn bác sĩ ngoại khoa sẽ giống như người thợ xây lành nghề, trực tiếp “đập đi xây lại”, can thiệp bằng dao kéo để giải quyết triệt để các hư hỏng nặng.
Tuy nhiên, không phải cứ bệnh gì cũng cần đến phẫu thuật đâu bạn nhé. Phẫu thuật thường được chỉ định khi các phương pháp điều trị nội khoa (dùng thuốc, vật lý trị liệu…) không còn hiệu quả, hoặc khi bệnh lý cần can thiệp trực tiếp và nhanh chóng để tránh các biến chứng nguy hiểm.
Các chuyên khoa ngoại phổ biến hiện nay
Vậy chuyên khoa ngoại gồm những gì? Thực tế, có rất nhiều chuyên khoa ngoại khác nhau, mỗi chuyên khoa lại đảm nhận một lĩnh vực riêng. Để bạn dễ hình dung, mình sẽ liệt kê một số chuyên khoa ngoại phổ biến nhất hiện nay:
Ngoại Tổng Quát
Ngoại Tổng Quát có thể xem là “anh cả” của các chuyên khoa ngoại. Các bác sĩ Ngoại Tổng Quát có kiến thức và kỹ năng phẫu thuật rộng rãi, xử lý các bệnh lý phổ biến ở nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể, chủ yếu là ở ổ bụng và các vùng lân cận.
Các bệnh thường gặp:
- Bệnh lý tiêu hóa: Viêm ruột thừa, viêm túi mật, sỏi mật, tắc ruột, ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, trĩ, áp xe hậu môn…
- Bệnh lý gan mật tụy: U gan, u đường mật, viêm tụy cấp, u tụy…
- Bệnh lý tuyến giáp: Bướu giáp đơn thuần, cường giáp, ung thư tuyến giáp…
- Thoát vị: Thoát vị bẹn, thoát vị rốn, thoát vị thành bụng…
- Các bệnh lý khác: Áp xe, u mềm, bướu mỡ…
Ví dụ thực tế:
Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến phẫu thuật cắt ruột thừa rồi đúng không? Đây là một trong những thủ thuật phổ biến nhất mà các bác sĩ Ngoại Tổng Quát thực hiện. Hay như trường hợp một người bị sỏi mật gây đau bụng dữ dội, bác sĩ Ngoại Tổng Quát cũng sẽ là người phẫu thuật lấy sỏi, giải quyết cơn đau cho bệnh nhân.
Ngoại Tim Mạch – Lồng Ngực
Nghe tên thôi chắc bạn cũng đoán được chuyên khoa này “chuyên trị” các bệnh liên quan đến tim và mạch máu, lồng ngực rồi đúng không? Các bác sĩ Ngoại Tim Mạch – Lồng Ngực sẽ thực hiện các phẫu thuật phức tạp để điều trị các bệnh lý tim bẩm sinh, bệnh mạch vành, bệnh van tim, các bệnh lý về phổi, thực quản, trung thất…
Các bệnh thường gặp:
- Bệnh tim bẩm sinh: Thông liên thất, thông liên nhĩ, tứ chứng Fallot…
- Bệnh mạch vành: Hẹp mạch vành, nhồi máu cơ tim…
- Bệnh van tim: Hẹp van tim, hở van tim…
- Bệnh lý lồng ngực: Ung thư phổi, tràn khí màng phổi, viêm mủ màng phổi, u trung thất…
- Bệnh lý mạch máu: Phình động mạch chủ, tắc nghẽn động mạch ngoại biên…
Ví dụ thực tế:
Bạn có biết phẫu thuật tim hở là một trong những phẫu thuật phức tạp nhất trong y học không? Các bác sĩ Ngoại Tim Mạch – Lồng Ngực chính là những người thực hiện những ca phẫu thuật “cân não” này, giúp cứu sống rất nhiều bệnh nhân mắc bệnh tim nặng. Ví dụ như một em bé sinh ra bị tim bẩm sinh, nhờ phẫu thuật tim hở mà em bé có thể có một cuộc sống khỏe mạnh như bao đứa trẻ khác.
Ngoại Thần Kinh
Chuyên khoa Ngoại Thần Kinh tập trung vào phẫu thuật các bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh, bao gồm não bộ, tủy sống, dây thần kinh ngoại biên. Đây là một lĩnh vực vô cùng tinh tế và đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối, bởi chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Các bệnh thường gặp:
- Chấn thương sọ não, cột sống: Tụ máu não, dập não, gãy cột sống…
- U não, u tủy sống: U màng não, u tuyến yên, u dây thần kinh…
- Bệnh lý mạch máu não: Phình mạch não, dị dạng mạch máu não, xuất huyết não…
- Thoát vị đĩa đệm cột sống: Thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ, đốt sống lưng…
- Các bệnh lý thần kinh ngoại biên: Hội chứng ống cổ tay, u dây thần kinh ngoại biên…
Ví dụ thực tế:
Bạn có thể hình dung các bác sĩ Ngoại Thần Kinh như những “nhà điêu khắc” tài ba, tỉ mỉ “chỉnh sửa” những tổn thương trong hệ thần kinh vô cùng phức tạp của con người. Ví dụ như một người bị tai nạn giao thông, chấn thương sọ não, bác sĩ Ngoại Thần Kinh sẽ phẫu thuật để lấy máu tụ, giảm áp lực nội sọ, cứu sống bệnh nhân.
Ngoại Chấn Thương – Chỉnh Hình
Chuyên khoa Ngoại Chấn Thương – Chỉnh Hình, như tên gọi, tập trung vào điều trị các chấn thương và các bệnh lý liên quan đến hệ vận động, bao gồm xương, khớp, cơ, dây chằng, gân. Các bác sĩ chuyên khoa này sẽ giúp bạn phục hồi khả năng vận động sau chấn thương hoặc điều trị các dị tật bẩm sinh, các bệnh lý thoái hóa khớp.
Các bệnh thường gặp:
- Gãy xương: Gãy xương đùi, gãy xương cẳng chân, gãy xương cánh tay, gãy xương cột sống…
- Trật khớp: Trật khớp vai, trật khớp khuỷu tay, trật khớp háng, trật khớp gối…
- Tổn thương dây chằng, gân: Đứt dây chằng chéo trước khớp gối, đứt gân gót…
- Thoái hóa khớp: Thoái hóa khớp gối, thoái hóa khớp háng…
- Dị tật bẩm sinh: Vẹo cột sống, bàn chân khoèo…
Ví dụ thực tế:
Nếu bạn chẳng may bị gãy tay khi chơi thể thao, bác sĩ Ngoại Chấn Thương – Chỉnh Hình sẽ là người bó bột, nắn chỉnh xương, hoặc phẫu thuật kết hợp xương để giúp xương bạn lành lại và bạn có thể vận động bình thường trở lại. Hay như những người lớn tuổi bị thoái hóa khớp gối, đau nhức đi lại khó khăn, bác sĩ có thể phẫu thuật thay khớp gối để cải thiện chất lượng cuộc sống cho họ.
Ngoại Tiết Niệu
Chuyên khoa Ngoại Tiết Niệu tập trung vào các bệnh lý của hệ tiết niệu ở cả nam và nữ, và hệ sinh dục nam. Các bác sĩ Ngoại Tiết Niệu sẽ điều trị các bệnh lý như sỏi thận, sỏi niệu quản, u bàng quang, u tuyến tiền liệt, các bệnh lý về tinh hoàn, dương vật…
Các bệnh thường gặp:
- Sỏi tiết niệu: Sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang, sỏi niệu đạo…
- Nhiễm trùng tiết niệu: Viêm thận bể thận, viêm bàng quang, viêm niệu đạo…
- U đường tiết niệu: Ung thư thận, ung thư bàng quang, ung thư tuyến tiền liệt…
- Bệnh lý tuyến tiền liệt: Phì đại tuyến tiền liệt lành tính, ung thư tuyến tiền liệt…
- Các bệnh lý sinh dục nam: Viêm tinh hoàn, xoắn tinh hoàn, ung thư tinh hoàn, rối loạn cương dương…
Ví dụ thực tế:
Bạn có thể đã nghe nói đến bệnh sỏi thận rồi đúng không? Những cơn đau quặn thận do sỏi gây ra có thể vô cùng dữ dội. Bác sĩ Ngoại Tiết Niệu sẽ giúp bạn chẩn đoán và điều trị sỏi thận bằng nhiều phương pháp khác nhau, từ tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi nội soi, đến phẫu thuật lấy sỏi.
Ngoại Sản Phụ Khoa
Mặc dù “Sản Phụ Khoa” thường được biết đến là một chuyên khoa riêng, nhưng thực tế, phẫu thuật sản phụ khoa vẫn thuộc lĩnh vực chuyên khoa ngoại. Các bác sĩ Ngoại Sản Phụ Khoa sẽ thực hiện các phẫu thuật liên quan đến thai nghén, sinh đẻ, và các bệnh lý phụ khoa.
Các bệnh thường gặp:
- Phẫu thuật sản khoa: Mổ lấy thai, khâu vòng cổ tử cung, phẫu thuật chửa ngoài tử cung…
- Phẫu thuật phụ khoa: Cắt tử cung, bóc u xơ tử cung, cắt buồng trứng, phẫu thuật nội soi điều trị lạc nội mạc tử cung, u nang buồng trứng…
- Các thủ thuật sản phụ khoa: Nạo hút thai, khâu tầng sinh môn…
Ví dụ thực tế:
Mổ lấy thai có lẽ là phẫu thuật sản khoa phổ biến nhất. Khi sinh thường không an toàn cho mẹ và bé, bác sĩ Ngoại Sản Phụ Khoa sẽ thực hiện mổ lấy thai để đảm bảo cả mẹ và bé đều khỏe mạnh. Hay như những phụ nữ bị u xơ tử cung, bác sĩ có thể phẫu thuật bóc u xơ để bảo tồn khả năng sinh sản cho họ.
Ngoại Nhi
Chuyên khoa Ngoại Nhi tập trung vào phẫu thuật các bệnh lý ở trẻ em, từ sơ sinh đến tuổi thiếu niên. Cơ thể trẻ em khác với người lớn về nhiều mặt, do đó, việc phẫu thuật cho trẻ em đòi hỏi bác sĩ phải có kiến thức và kỹ năng đặc biệt, am hiểu về sự phát triển của trẻ.
Các bệnh thường gặp:
- Dị tật bẩm sinh: Sứt môi, hở hàm ếch, tật nứt đốt sống, teo thực quản, không hậu môn…
- Các bệnh lý tiêu hóa ở trẻ em: Lồng ruột, viêm ruột thừa, thoát vị bẹn…
- Các bệnh lý tiết niệu ở trẻ em: Tật lỗ tiểu lệch thấp, tinh hoàn ẩn…
- Chấn thương ở trẻ em: Gãy xương, chấn thương bụng kín…
- U bướu ở trẻ em: U nguyên bào thần kinh, u Wilms…
Ví dụ thực tế:
Bạn có thể thấy những em bé bị sứt môi hở hàm ếch sau khi được phẫu thuật sẽ có khuôn mặt hoàn toàn khác, tự tin và xinh xắn hơn rất nhiều. Đó chính là nhờ bàn tay tài hoa của các bác sĩ Ngoại Nhi. Hay như những em bé bị lồng ruột, nếu không được phẫu thuật kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng, bác sĩ Ngoại Nhi sẽ là người cứu sống các em bé này.
Các chuyên khoa ngoại khác
Ngoài những chuyên khoa ngoại phổ biến trên, còn có rất nhiều chuyên khoa ngoại khác, mỗi chuyên khoa lại tập trung vào một lĩnh vực hẹp hơn, ví dụ như:
- Ngoại Tạo Hình – Thẩm Mỹ: Phẫu thuật tạo hình các dị tật bẩm sinh, phục hồi các tổn thương do tai nạn, phẫu thuật thẩm mỹ…
- Ngoại Răng Hàm Mặt: Phẫu thuật các bệnh lý vùng răng, hàm, mặt, chấn thương hàm mặt, phẫu thuật chỉnh hình hàm mặt…
- Ngoại Tai Mũi Họng: Phẫu thuật các bệnh lý tai, mũi, họng, phẫu thuật nội soi mũi xoang, phẫu thuật thanh quản…
- Ngoại Mắt: Phẫu thuật các bệnh lý về mắt, phẫu thuật đục thủy tinh thể, phẫu thuật Lasik…
- Ngoại Ung Bướu: Phẫu thuật điều trị các loại ung thư khác nhau…
Lời kết
Đến đây, chắc hẳn bạn đã có cái nhìn tổng quan hơn về chuyên khoa ngoại gồm những gì rồi đúng không? Thế giới của chuyên khoa ngoại vô cùng rộng lớn và phức tạp, mỗi chuyên khoa lại là một lĩnh vực chuyên sâu, đòi hỏi các bác sĩ phải không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức và kỹ năng.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các chuyên khoa ngoại và có thêm những thông tin hữu ích về lĩnh vực y học thú vị này. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại để lại bình luận bên dưới nhé! Mình luôn sẵn sàng chia sẻ và giải đáp cùng bạn.
