Chào bạn đến với thế giới của làn da! Da của chúng ta giống như một tấm áo giáp bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân bên ngoài. Nhưng đôi khi, “tấm áo giáp” này cũng gặp phải những vấn đề, và đó chính là các bệnh da liễu. Bạn có bao giờ tự hỏi “Bệnh da liễu bao gồm những bệnh gì?” chưa? Nếu có thì bạn đã đến đúng nơi rồi đó. Trong bài viết này, mình sẽ cùng bạn khám phá tất tần tật về các bệnh da liễu, từ những bệnh thường gặp như mụn trứng cá, viêm da cơ địa đến những bệnh ít phổ biến hơn. Mình sẽ cố gắng giải thích mọi thứ thật dễ hiểu, giống như đang ngồi uống trà và tâm sự với bạn vậy.
Bệnh da liễu là gì?
Trước khi đi sâu vào bệnh da liễu bao gồm những bệnh gì, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm bệnh da liễu là gì đã nhỉ. Nói một cách đơn giản, bệnh da liễu là tất cả những bệnh lý liên quan đến da, tóc, móng và niêm mạc (như miệng, mũi, bộ phận sinh dục…). Da là cơ quan lớn nhất của cơ thể, và nó có thể bị ảnh hưởng bởi vô số yếu tố khác nhau, từ vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng đến các yếu tố môi trường, di truyền, và thậm chí cả stress.
Bệnh da liễu rất phổ biến, ai trong chúng ta cũng có thể mắc phải ít nhất một lần trong đời. Có những bệnh da liễu nhẹ, chỉ gây khó chịu chút xíu rồi tự khỏi. Nhưng cũng có những bệnh da liễu dai dẳng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, thậm chí là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng khác.
Vậy bệnh da liễu bao gồm những bệnh gì?
Câu hỏi chính của chúng ta đây rồi! Bệnh da liễu bao gồm những bệnh gì? Thực tế là có vô vàn bệnh da liễu khác nhau, và để dễ hình dung, người ta thường chia chúng thành các nhóm chính. Mình sẽ giới thiệu đến bạn một số nhóm bệnh da liễu phổ biến nhất nhé:
Nhóm bệnh nhiễm trùng da
Nhóm bệnh này là do các tác nhân gây nhiễm trùng như vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng gây ra. Nghe tên thôi là bạn cũng hình dung được rồi đúng không? Đây là một số bệnh nhiễm trùng da thường gặp:
- Bệnh do vi khuẩn:
- Chốc lở (Impetigo): Bạn có thấy mấy vết loét đóng vảy màu mật ong trên da trẻ con không? Đó chính là chốc lở đó. Bệnh này rất dễ lây lan, thường gặp ở trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu.
- Viêm mô tế bào (Cellulitis): Đây là tình trạng nhiễm trùng sâu dưới da, gây sưng, nóng, đỏ, đau. Nếu không điều trị kịp thời có thể nguy hiểm đó nha.
- Nhọt đinh râu (Furuncles and Carbuncles): Chắc hẳn ai cũng từng bị nhọt rồi đúng không? Nhọt đinh râu là những nốt sưng đỏ, đau, chứa mủ, thường xuất hiện ở vùng có lông như mặt, cổ, nách, mông…
- Hắc lào (Tinea corporis): Bệnh này do vi nấm gây ra, tạo thành những vòng tròn đỏ, ngứa, có vảy trên da. Hắc lào rất dễ lây lan khi tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ cá nhân.
- Bệnh do virus:
- Thủy đậu (Chickenpox): “Nốt rạ” là tên gọi dân gian của bệnh thủy đậu. Bệnh này rất hay gặp ở trẻ em, gây sốt, mệt mỏi và nổi mụn nước khắp người. Thủy đậu cũng rất dễ lây lan qua đường hô hấp và tiếp xúc.
- Zona thần kinh (Shingles): Bệnh này do virus gây thủy đậu tái hoạt động gây ra. Zona thần kinh thường gây đau rát dữ dội dọc theo dây thần kinh, kèm theo nổi mụn nước thành dải.
- Mụn cóc (Warts): Mụn cóc là những nốt sần sùi trên da, do virus HPV gây ra. Chúng có thể mọc ở bất cứ đâu trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất ở tay và chân.
- Sùi mào gà (Genital Warts): Đây là bệnh lây truyền qua đường tình dục do virus HPV gây ra, thường xuất hiện ở bộ phận sinh dục và hậu môn.
- Bệnh do nấm:
- Nấm da đầu (Tinea capitis): Bệnh này gây rụng tóc, ngứa da đầu, có vảy. Nấm da đầu thường gặp ở trẻ em.
- Nấm móng (Onychomycosis): Nấm móng làm móng dày, xù xì, đổi màu, dễ gãy. Bệnh này khá phổ biến và khó điều trị dứt điểm.
- Nấm kẽ chân (Athlete’s foot): Bạn có bao giờ bị ngứa ngáy, nứt nẻ ở kẽ ngón chân không? Rất có thể đó là nấm kẽ chân đó. Bệnh này thường gặp ở những người hay đi giày kín và ra mồ hôi chân nhiều.
- Lang ben (Tinea versicolor): Lang ben tạo thành những đốm trắng hoặc nâu trên da, thường ở vùng lưng, ngực, vai. Bệnh này không gây ngứa nhiều nhưng lại ảnh hưởng đến thẩm mỹ.
- Nấm Candida: Nấm Candida có thể gây bệnh ở nhiều部位 khác nhau trên da và niêm mạc, ví dụ như viêm âm đạo do nấm Candida, tưa miệng, hăm tã ở trẻ em…
- Bệnh do ký sinh trùng:
- Ghẻ (Scabies): Ghẻ là bệnh do một loại ký sinh trùng nhỏ xíu tên là Sarcoptes scabiei gây ra. Ghẻ gây ngứa dữ dội, đặc biệt là về đêm, và lây lan rất nhanh khi tiếp xúc gần gũi.
- Rận (Pediculosis): Rận là ký sinh trùng sống trên da và tóc, hút máu và gây ngứa. Có ba loại rận thường gặp là rận tóc, rận mu và rận cơ thể.
Nhóm bệnh viêm da
Nhóm bệnh này là do tình trạng viêm da gây ra, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như dị ứng, cơ địa, rối loạn hệ miễn dịch… Đây là một số bệnh viêm da phổ biến:
- Viêm da cơ địa (Eczema/Atopic dermatitis): Đây là bệnh viêm da mãn tính, gây ngứa, khô da, nổi mẩn đỏ, mụn nước. Viêm da cơ địa thường xuất hiện ở trẻ em nhưng cũng có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành.
- Viêm da tiếp xúc (Contact dermatitis): Bệnh này xảy ra khi da tiếp xúc với các chất gây kích ứng hoặc dị ứng, ví dụ như hóa chất, mỹ phẩm, kim loại, thực vật… Viêm da tiếp xúc gây ngứa, đỏ da, nổi mụn nước ở vùng da tiếp xúc.
- Viêm da tiết bã (Seborrheic dermatitis): Bệnh này gây ra các mảng da đỏ, có vảy nhờn, thường gặp ở da đầu, mặt, ngực. Gàu cũng là một dạng nhẹ của viêm da tiết bã đó bạn.
- Vảy nến (Psoriasis): Vảy nến là bệnh viêm da mãn tính, gây ra các mảng da đỏ, dày, có vảy trắng bạc. Bệnh này có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất ở khuỷu tay, đầu gối, da đầu.
- Liken phẳng (Lichen planus): Liken phẳng là bệnh viêm da mãn tính, gây ra các sẩn màu tím, ngứa, có thể xuất hiện ở da, niêm mạc, móng và tóc.
Nhóm bệnh da do rối loạn sắc tố
Nhóm bệnh này liên quan đến sự thay đổi sắc tố da, khiến da trở nên sáng hơn hoặc tối hơn bình thường. Một số bệnh rối loạn sắc tố da thường gặp:
- Bạch biến (Vitiligo): Bạch biến là bệnh khiến da mất sắc tố, tạo thành những đốm trắng loang lổ trên da. Bệnh này không gây ngứa hay đau, nhưng lại ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ.
- Nám da (Melasma): Nám da là tình trạng tăng sắc tố da, tạo thành những đốm nâu hoặc xám trên mặt, thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ mang thai hoặc dùng thuốc tránh thai.
- Tàn nhang (Freckles): Tàn nhang là những đốm sắc tố nhỏ, màu nâu hoặc nâu đen, thường xuất hiện ở vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như mặt, cổ, vai, cánh tay.
- Đồi mồi (Lentigo): Đồi mồi là những đốm sắc tố phẳng, màu nâu hoặc đen, thường xuất hiện ở người lớn tuổi, đặc biệt là ở vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời.
Nhóm bệnh da do rối loạn tuyến bã nhờn và nang lông
Nhóm bệnh này liên quan đến các vấn đề về tuyến bã nhờn và nang lông, thường gặp nhất là mụn trứng cá.
- Mụn trứng cá (Acne vulgaris): Mụn trứng cá chắc chắn là bệnh da liễu quen thuộc nhất với chúng ta rồi. Bệnh này xảy ra khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn do bã nhờn và tế bào chết, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây viêm. Mụn trứng cá có nhiều dạng khác nhau như mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn mủ, mụn bọc…
- Viêm nang lông (Folliculitis): Viêm nang lông là tình trạng viêm nhiễm ở nang lông, gây ra các nốt sần đỏ hoặc mụn mủ nhỏ xung quanh lỗ chân lông. Bệnh này có thể do vi khuẩn, nấm hoặc do cạo lông, wax lông gây ra.
- Rậm lông (Hirsutism): Rậm lông là tình trạng lông mọc quá nhiều và rậm rạp ở những vị trí không mong muốn, thường gặp ở phụ nữ. Rậm lông có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, ví dụ như rối loạn nội tiết tố, hội chứng buồng trứng đa nang…
Nhóm bệnh da do khối u
Nhóm bệnh này bao gồm các khối u lành tính và ác tính trên da. Một số bệnh u da thường gặp:
- U mềm treo (Skin tags): U mềm treo là những khối u nhỏ, mềm, có cuống, thường mọc ở vùng cổ, nách, bẹn. U mềm treo lành tính và thường không cần điều trị.
- U mỡ (Lipoma): U mỡ là khối u lành tính do các tế bào mỡ phát triển quá mức tạo thành. U mỡ thường mềm, di động, không đau.
- Ung thư da (Skin cancer): Ung thư da là bệnh ác tính, có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Có nhiều loại ung thư da khác nhau, trong đó phổ biến nhất là ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào gai và ung thư tế bào hắc tố (melanoma).
Các bệnh da liễu khác
Ngoài các nhóm bệnh trên, còn rất nhiều bệnh da liễu khác ít phổ biến hơn hoặc không thuộc nhóm nào, ví dụ như:
- Bệnh mày đay (Urticaria): Mày đay là tình trạng da nổi sẩn phù, ngứa, có thể kèm theo phù mạch. Mày đay có thể do dị ứng, nhiễm trùng, stress…
- Bệnh bạch cầu gai (Keratosis pilaris): Bệnh này gây ra các nốt sần nhỏ, thô ráp trên da, thường ở mặt ngoài cánh tay, đùi. Bạch cầu gai không gây hại nhưng có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ.
- Bệnh rụng tóc từng vùng (Alopecia areata): Rụng tóc từng vùng là bệnh khiến tóc rụng thành từng mảng tròn, có thể tự khỏi hoặc tái phát.
- Bệnh liken amyloid (Lichen amyloidosis): Bệnh này gây ra các sẩn nhỏ, màu nâu, ngứa, thường ở cẳng chân.
Làm sao để nhận biết bệnh da liễu?
Bệnh da liễu bao gồm những bệnh gì thì nhiều như vậy, vậy làm sao để chúng ta nhận biết được mình có đang mắc bệnh da liễu hay không? Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám bác sĩ da liễu:
- Thay đổi về màu sắc da: Da trở nên đỏ, trắng, sạm, nám, tàn nhang, xuất hiện các đốm màu bất thường…
- Thay đổi về cấu trúc da: Da khô, bong tróc, sần sùi, dày sừng, nổi mụn, mụn nước, mụn mủ, sẩn, cục, u…
- Ngứa ngáy, khó chịu: Da bị ngứa, rát, châm chích, đau…
- Thay đổi về tóc và móng: Tóc rụng nhiều, tóc khô xơ, móng tay móng chân đổi màu, dày lên, dễ gãy…
Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, đừng chủ quan nhé. Hãy đến gặp bác sĩ da liễu để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Điều trị và phòng ngừa bệnh da liễu
Điều trị bệnh da liễu phụ thuộc vào từng loại bệnh cụ thể. Có thể sử dụng thuốc bôi, thuốc uống, liệu pháp ánh sáng, laser, phẫu thuật… Quan trọng là bạn phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý mua thuốc hoặc điều trị theo kinh nghiệm dân gian, vì có thể làm bệnh nặng thêm hoặc gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
Phòng ngừa bệnh da liễu cũng rất quan trọng. Dưới đây là một vài lời khuyên hữu ích dành cho bạn:
- Giữ da sạch sẽ: Tắm rửa hàng ngày, sử dụng sữa tắm dịu nhẹ, phù hợp với loại da.
- Dưỡng ẩm cho da: Sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên, đặc biệt là sau khi tắm và khi thời tiết khô hanh.
- Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời: Sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên, đội mũ, đeo kính râm, mặc quần áo dài khi ra ngoài trời nắng.
- Tránh tiếp xúc với các chất gây kích ứng: Hạn chế sử dụng mỹ phẩm, hóa chất có hại cho da, đeo găng tay khi làm việc nhà hoặc tiếp xúc với hóa chất.
- Ăn uống lành mạnh: Uống đủ nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, đồ ngọt.
- Giảm stress: Stress có thể làm trầm trọng thêm một số bệnh da liễu. Hãy tìm cách giảm stress bằng cách tập thể dục, yoga, thiền, ngủ đủ giấc…
- Khám da liễu định kỳ: Ngay cả khi bạn không có bất kỳ triệu chứng gì, việc khám da liễu định kỳ cũng rất quan trọng để phát hiện sớm các bệnh da liễu và được tư vấn về chăm sóc da đúng cách.
Kết luận
Vậy là chúng ta đã cùng nhau khám phá một “bầu trời” các bệnh da liễu rồi đó. Bệnh da liễu bao gồm những bệnh gì? Thì câu trả lời là rất nhiều và rất đa dạng, từ những bệnh nhiễm trùng da, viêm da, rối loạn sắc tố, bệnh tuyến bã nhờn đến các bệnh u da và nhiều bệnh khác nữa. Điều quan trọng là chúng ta cần trang bị cho mình kiến thức về các bệnh da liễu, biết cách nhận biết các dấu hiệu bất thường trên da và chủ động đi khám bác sĩ khi cần thiết.
Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh da liễu bao gồm những bệnh gì. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại để lại bình luận bên dưới nhé. Mình luôn sẵn sàng chia sẻ và giải đáp cùng bạn. Chúc bạn luôn có một làn da khỏe mạnh và tươi tắn!
